باغ گیاهشناسی ملی ایران که مجموعه‌ای از گیاهان بومی و غیر بومی در فضای باز و در گلخانه‌ها در آن کشت می‌گردد با وسعتی بالغ بر ۱۴۵ هکتار در دامنه جنوبی رشته کوه البرز مرکزی در اراضی چیتگر و در شمال غربی تهران (در محدوده شهرداری منطقه ۲۲) احداث و زیر نظر مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اداره می‌گردد.
این باغ 1320 متر از سطح دریا ارتفاع داشته و دارای 6/2 درصد شیب اصلی (شمال به جنوب) و 9/1 درصد شیب فرعی (غرب به شرق) می باشد.
باغ گیاه شناسی ملی دارای آب و هوای نیمه خشک با میزان بارندگی متوسط سالیانه حدودا ۲۴۰ میلی‌متر است. در این باغ حداکثر دمای هوا در ماه‌های تیر و مرداد به ۴۳–۴۲ درجه سانتیگراد و حداقل دمای هوا در زمستان به پائین‌تر از ۱۰- درجه سانتیگراد می‌رسد.
برای طراحی این باغ، سه کوه که نشان دهنده کوههای زاگرس، البرز و هیمالیا می باشند و ۶ دریاچه و دو رودخانه ایجاد شده است. از دیگر جاذبه های باغ گیاه شناسی می توان به وجود دو آبشار اشاره کرد که ریزش آب در آنها از بلندی ها و لابلای صخره ها صورت می پذیرد.
از آنجاییکه در طرح جامع باغ گیاهشناسی ملی ایران پیش‌بینی شده‌است تا این باغ نشان‌دهندهٔ الگویی از باغ ایرانی باشد، لذا یک میدان در مرکز باغ ایجاد و چهار بلوار در چهار جهت بدان می‌پیوندند.
در این باغ ۲۵ مجموعه و بیش از ۴ هزار گونه گیاهی از رویشگاه‌ها و اقلیم‌های ایران و جهان گردآوری شده است.
اقلیم های باغ گیاهشناسی:
- اقلیم ایرانی – تورانی
این ناحیه رویشی از طبیعت ایران، بخش وسیعی از کشور را در برمی‌گیرد که از جنوب به منطقه صحرا سندی، از شمال به کوهپایه‌های البرز و کوههای شمالی خراسان، از غرب به سلسله جبال زاگرس و از شرق به مرز کشورهای افغانستان و پاکستان محدود شده است.
- اقلیم زاگرس
این اقلیم زیرمجموعه بخش ایرانی – تورانی محسوب می گردد. در این منطقه ی ۳ هکتاری، که عملیات احداث آن از سال 1367 آغاز گردیده است، گیاهان مختلف کوههای زاگرس گردآوری شده اند. این اقلیم متشکل از ۶ قطعه مجزا می باشد که با باغ راه‌های سنگفرش شده از یکدیگر جدا شده اند.
در این مجموعه گیاهی یک دریاچه آب شور ایجاد و در اطراف آن‌گونه‌های شور پسند مناطق بیابانی ایران کاشته شده است.
در این بخش 42 گونه چوبی و ۳۰ گونه علفی از اقلیم زاگرس، ۲۳ اجتماع گیاهی و در حدود ۴۰ گونه گیاهی از اقلیم کویری و بیابانی ایران وجود دارد.
- اقلیم خزر(کاسپین)
در این اقلیم که از قدیمی‌ترین مجموعه‌های باغ گیاهشناسی است، بوی جنگل‌های شمال به مشام رسیده و وجود گونه‌های گیاهی متنوع و پوشش انبوه گیاهان، تداعی کننده آب و هوای شمال می‌باشد. در این بخش ۶۴ گونه درخت و درختچه از اقلیم خزر قرار داده شده است.
- اقلیم البرز
در این بخش ۲۴۰ گونه گیاهی کاشته شده است.
- اقلیم‌های جهانی باغ ملی گیاه شناسی
- اقلیم هیمالیا
- اقلیم آمریکا
- باغ‌های اروپایی
برای طراحی این بخش از کلکسیون گیاهی اروپا با ترکیبی از نرده‌ها و ستون‌های آجری استفاده شده است که با رزهای رونده و کلماتیس تزئین شده اند.
- اقلیم چین و ژاپن
در این اقلیم بازسازی زیبایی از باغ‌های چینی و ژاپنی به چشم می خورد.
- اقلیم سیبری
در این بخش حدودا ۳۵ گونه وجود دارد که با توجه به جنبه تزئینی انواع گیاهان کاشته شده و همچنین تناوب گل‌دهی این گیاهان از فصل بهار تا اواسط پاییز چشم‌اندازی منحصربه فرد را در این اقلیم شاهد هستیم.
- اقلیم قفقاز
از جمله بخش های باغ گیاهشناسی ملی که قابل بازدید برای عموم نمی باشند می توان به بخش هایی چون؛ باغ میوه، گیاهان زینتی، نهالستان قدیم، پهن برگان همیشه‌سبز،، گیاهان دارویی و صنعتی، ارباریوم و باغ سیستماتیک اشاره کرد.
موزه حشرات از فروردین ۱۳۹۷ در محوطه باغ گیاه شناسی افتتاح شده است که در محوطه این باغ یک رستوران ایرانی و یک کافه نیز وجود دارد.
باغ گیاه شناسی ملی ایران همه ساله در فصل های بهار و پائیز جشنواره‌های فصلی برگزار می نماید که ازجمله آنها می توان به جشنواره گل‌های داودی (آبان ماه) اشاره کرد.
نشانی باغ گیاه شناسی ملی ایران:
آزادراه تهران - کرج، خروجی پیکان شهر، شهرک سرو آزاد، خیابان شهید علی گودرزی، بلوار باغ گیاهشناسی ملی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، صندوق پستی 116-13185
شماره تماس:
5-44787282 – 021
پست الکترونیک:
info@rifr-ac.ir
